بیماری فلج تارهای صوتی چیست؟ علائم – روش های درمان – چقدر طول می کشد درمان شود و آیا درمانی دارد؟
فلج تارهای صوتی چیست؟
فلج تارهای صوتی (Vocal Cord Paralysis) یکی از اختلالات مهم حنجره است که در آن یکی یا هر دو تار صوتی توانایی حرکت خود را از دست می دهند. این بیماری می تواند تأثیر مستقیم بر صدا، تنفس و بلع داشته باشد و بسته به شدت و سمت فلج، علائم متفاوتی ایجاد کند. در برخی موارد، فلج تارهای صوتی موقتی بوده و با درمان بهبود می یابد، اما در موارد دیگر ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی و جراحی باشد.
علائم فلج تارهای صوتی چیست؟
علائم فلج تارهای صوتی بسته به این که یک یا هر دو تار صوتی درگیر هستند، متفاوت است. شایع ترین علائم عبارت اند از:
- گرفتگی صدا یا صدای ضعیف: صدای بیمار ضعیف، خشن یا بی رمق می شود.
- مشکل در بلع: ورود غذا یا مایعات به نای و خفگی هنگام بلع.
- تنگی نفس: به ویژه در زمان فعالیت یا حرف زدن.
- سرفه های مکرر: هنگام خوردن یا نوشیدن.
- احساس گیر کردن چیزی در گلو.
- خستگی هنگام صحبت کردن طولانی مدت.
اگر هر یک از این علائم بیش از چند روز ادامه پیدا کرد، مراجعه به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی ضروری است.
علت های فلج تارهای صوتی
فلج تارهای صوتی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که شامل موارد زیر است:
- جراحی گردن یا قفسه سینه: به ویژه جراحی تیروئید یا قلب که ممکن است به عصب راجعه آسیب برساند.
- ضربه یا آسیب: تصادف، سقوط یا هرگونه تروما به گردن یا قفسه سینه.
- تومورها: تومورهای خوش خیم یا بدخیم در ناحیه گردن، قفسه سینه یا مغز.
- عفونت ها: مانند ویروس ها یا بیماری های عصبی خاص.
- دلایل نامشخص (ایدیوپاتیک): گاهی علت دقیقی برای فلج یافت نمی شود.
فلج یک طرفه یا دوطرفه: تفاوت در شدت و درمان
- فلج یک طرفه تار صوتی: شایع تر است و معمولاً منجر به گرفتگی صدا می شود اما تنفس را خیلی تحت تأثیر قرار نمی دهد.
- فلج دوطرفه تار صوتی: یک وضعیت اورژانسی است زیرا می تواند مجرای تنفسی را به شدت محدود کند.
روش های تشخیص فلج تارهای صوتی
برای تشخیص دقیق، پزشک از چند روش استفاده می کند:
- لارنگوسکوپی: بررسی مستقیم تارهای صوتی با دوربین مخصوص.
- الکترومایوگرافی (EMG): بررسی فعالیت الکتریکی عضلات حنجره.
- تصویربرداری (MRI یا CT): برای یافتن تومورها یا آسیب های عصبی.
آیا فلج تارهای صوتی درمان دارد؟
بله، فلج تارهای صوتی در بسیاری از موارد قابل درمان است. نوع درمان به علت بیماری، شدت علائم و شرایط کلی بیمار بستگی دارد. در ادامه روش های مختلف درمانی آورده شده است:
-
درمان دارویی و محافظه کارانه
- برای فلج های خفیف یا موقتی.
- مصرف داروهای ضد التهاب یا درمان علت زمینه ای مانند عفونت ها.
-
گفتاردرمانی (Voice Therapy)
- آموزش تکنیک های خاص برای بهبود صدا و بلع.
- تقویت عضلات حنجره و بهبود تنفس هنگام صحبت کردن.
-
تزریق در تار صوتی
- تزریق موادی مانند چربی، کلاژن یا ژل برای تقویت حرکت تار صوتی ضعیف.
- معمولاً برای فلج یک طرفه مفید است.
-
جراحی
- میدیالیزاسیون لارینژال: جابجایی تار صوتی فلج به مرکز برای تماس بهتر.
- تراکیوتومی: در موارد فلج دوطرفه شدید برای کمک به تنفس.
درمان فلج تارهای صوتی چقدر طول می کشد؟
مدت زمان درمان فلج تارهای صوتی بسته به نوع فلج، علت آن و روش درمانی متفاوت است:
- فلج موقتی: ممکن است طی چند هفته تا چند ماه بهبود یابد.
- فلج دائمی: نیاز به درمان های مستمر مثل گفتاردرمانی یا جراحی دارد.
- به طور میانگین، بهبودی با گفتاردرمانی طی ۳ تا ۶ ماه ممکن است حاصل شود، در حالی که مداخلات جراحی نتایج سریع تری اما با عوارض احتمالی دارند.
آیا فلج تارهای صوتی به طور کامل درمان می شود؟
در بسیاری از موارد، به خصوص در فلج های یک طرفه و موقت، بهبودی کامل امکان پذیر است. اما در موارد شدید یا فلج دوطرفه، ممکن است نیاز به درمان طولانی مدت یا حتی دائمی باشد. همکاری بیمار در رعایت دستورات پزشکی، پیگیری جلسات گفتاردرمانی، و داشتن سبک زندگی سالم، تأثیر مستقیمی در روند درمان دارد.
روش های پیشگیری و مراقبت از فلج تارهای صوتی
پیشگیری از فلج تارهای صوتی، به ویژه در افرادی که زیاد از صدای خود استفاده می کنند (مانند معلمان، خوانندگان یا سخنرانان)، از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به مهم ترین روش های مراقبت و پیشگیری اشاره می کنیم:
- پرهیز از فریاد زدن یا استفاده بیش از حد از صدا: استفاده مفرط و نادرست از صدا می تواند به تارهای صوتی فشار وارد کرده و خطر آسیب دیدگی یا فلج شدن آن ها را افزایش دهد. سعی کنید در محیط های پر سر و صدا از تقویت کننده های صوتی استفاده کنید.
- درمان سریع عفونت های تنفسی: بسیاری از عفونت های ویروسی می توانند به عصب های مرتبط با تارهای صوتی آسیب وارد کنند. با درمان به موقع سرماخوردگی، آنفولانزا و دیگر عفونت های مجاری تنفسی، می توان از فلج تارهای صوتی پیشگیری کرد.
- مشاوره پزشکی قبل از جراحی های گردن یا قفسه سینه: اگر قرار است تحت عمل جراحی در ناحیه گردن، تیروئید یا قفسه سینه قرار بگیرید، حتماً با پزشک خود در مورد خطرات احتمالی آسیب به عصب راجعه (Recurrent Laryngeal Nerve) صحبت کنید. انتخاب جراح باتجربه نیز در این زمینه بسیار مهم است.
- ترک دخانیات و رعایت بهداشت صوتی: سیگار و دخانیات با ایجاد التهاب در ناحیه حنجره و افزایش احتمال ابتلا به عفونت و سرطان، می توانند به تارهای صوتی آسیب جدی وارد کنند. همچنین نوشیدن آب کافی، استراحت صوتی، و پرهیز از تنفس هوای آلوده از دیگر راه های محافظت از سلامت صوتی است.
با رعایت این نکات ساده ولی مؤثر، می توان تا حد زیادی از بروز بیماری فلج تارهای صوتی جلوگیری کرد و از سلامت صدا و حنجره محافظت نمود.
جمع بندی: فلج تارهای صوتی قابل کنترل است
فلج تارهای صوتی یک بیماری جدی اما قابل درمان است. تشخیص زودهنگام، انتخاب روش درمان مناسب و پیگیری مستمر می تواند کیفیت زندگی بیماران را تا حد زیادی بهبود دهد. اگر با علائم مشکوکی مانند گرفتگی صدا، سختی در بلع یا تنفس مواجه شدید، حتماً با پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مشورت کنید.
سوالات متداول
- آیا فلج تارهای صوتی خطرناک است؟
در فلج یک طرفه معمولاً خطر جانی وجود ندارد، اما فلج دوطرفه ممکن است موجب خفگی شود و نیاز به درمان اورژانسی دارد. - آیا کودکان نیز ممکن است به فلج تارهای صوتی دچار شوند؟
بله، ممکن است در اثر آسیب هنگام تولد یا جراحی به این بیماری دچار شوند. - آیا با تمرین های خانگی می توان صدا را بهتر کرد؟
تمرین هایی که توسط گفتاردرمانگر تجویز می شوند مؤثرند. از تمرین های خودسرانه بپرهیزید.