سرطان حنجره یکی از بیماری‌های خطرناک و جدی است که در صورتی که در مراحل اولیه شناسایی و درمان نشود، می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیرات منفی زیادی بگذارد. این نوع سرطان در ناحیه حنجره، که نقش اساسی در تولید صدا، تنفس و بلع دارد، آغاز می‌شود و می‌تواند با علائمی همچون گرفتگی صدا، سرفه مداوم یا مشکل در بلع خود را نشان دهد. در این مقاله به بررسی علائم سرطان حنجره، روش‌های تشخیص و درمان‌های موجود خواهیم پرداخت تا شما را با این بیماری آشنا کرده و راه‌های مقابله با آن را معرفی کنیم.
سرطان حنجره چیست؟
سرطان حنجره نوعی سرطان است که بر روی حنجره شما تأثیر می‌گذارد، بخشی از گلو که در تولید صدا، تنفس و بلع غذا نقش دارد. حنجره شامل تارهای صوتی است که به شما کمک می‌کند صحبت کنید، نفس بکشید و غذا را ببلعید.
این نوع سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها در حنجره به‌طور غیرقابل کنترل شروع به رشد می‌کنند. وقتی این سلول‌های سرطانی (بدخیم) به تکثیر خود ادامه می‌دهند، با حمله به بافت‌های اطراف، به بدن آسیب می‌زنند.
سرطان حنجره می‌تواند در هر یک از سه بخش اصلی حنجره تشکیل شود:
- سوپراگلوتیس (بخش بالایی): بیش از یک سوم از سرطان‌های حنجره (35%) در این قسمت آغاز می‌شوند.
- گلوتیس (بخش میانه): بیشتر از نیمی از سرطان‌های حنجره (60%) در این بخش، جایی که تارهای صوتی قرار دارند، شروع می‌شود.
- ساب‌گلوتیس (بخش پایینی): حدود 5% از سرطان‌های حنجره، یا به عبارت دیگر، 1 نفر از هر 20 نفر، در این قسمت شکل می‌گیرند.
سرطان حنجره چقدر شایع است؟
سرطان حنجره جزء گروهی از سرطان‌های سر و گردن است. هر سال، حدود 12,500 نفر در ایالات متحده به سرطان حنجره مبتلا می‌شوند و حدود 4,000 نفر از آنها در اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.
علائم و دلایل سرطان حنجره
علائم سرطان حنجره چیست؟
علائم اولیه سرطان حنجره اغلب با سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته می‌شود. رایج‌ترین علامت این بیماری، گرفتگی صدا است که پس از چند هفته بهبود نمی‌یابد و ممکن است به اشتباه به عنوان یک سرماخوردگی تلقی شود. اگر علائم زیر را تجربه می‌کنید، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید تا تشخیص دقیقی دریافت کنید:
- گلودرد یا سرفه‌ای که بهبود نمی‌یابد.
- تغییرات در صدا مانند خش‌خشیدگی که پس از دو هفته بهتر نمی‌شود.
- درد یا مشکلات در هنگام بلع غذا.
- توده‌ای در گردن یا گلو.
- مشکل در تولید صدا (دیسفونی).
- درد گوش.
اگر علائم زیر را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در تنفس.
- تنفسی که صدای بلند و زیر دارد (استریدور).
- احساس وجود چیزی در گلو (احساس گلوبوس).
- سرفه با خون.
چه عواملی باعث سرطان حنجره می‌شود؟
برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، که یک بیماری مقاربتی است، می‌توانند باعث بروز سرطان حنجره شوند.
علاوه بر این، استفاده مکرر از تنباکو یا نوشیدن الکل به میزان زیاد، شانس ابتلا به این سرطان را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
عوامل خطر ابتلا به سرطان حنجره کدامند؟
سیگار کشیدن یا استفاده از سایر محصولات تنباکویی به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان حنجره را افزایش می‌دهد. نوشیدن الکل، به‌ویژه مصرف زیاد آن (بیش از یک نوشیدنی در روز) نیز خطر ابتلا را بالا می‌برد. ترکیب مصرف الکل و تنباکو می‌تواند این خطر را بیشتر کند.
دیگر عوامل خطر سرطان حنجره عبارتند از:
- سن: سرطان حنجره بیشتر در افراد بالای 55 سال رخ می‌دهد.
- جنسیت: مردان حدود پنج برابر بیشتر از زنان به این نوع سرطان مبتلا می‌شوند، که احتمالاً به دلیل شیوع بیشتر سیگار کشیدن و مصرف الکل در این گروه است.
- سابقه سرطان سر و گردن: حدود 25% از افرادی که قبلاً به سرطان سر و گردن مبتلا شده‌اند، مجدداً به این نوع سرطان دچار می‌شوند.
- شغل: افرادی که در معرض برخی مواد شیمیایی خاص در محل کار خود قرار دارند، خطر ابتلا به سرطان حنجره را بیشتر دارند. این مواد شامل بخار اسید سولفوریک، گرد و غبار چوب، نیکل، آزبست یا تولید گاز خردل هستند. همچنین افرادی که با ماشین‌آلات کار می‌کنند نیز بیشتر در معرض ابتلا به سرطان حنجره قرار دارند.
تشخیص سرطان حنجره و آزمایش ها
چگونه سرطان حنجره تشخیص داده می‌شود؟
پزشک ابتدا از شما درباره علائم و تاریخچه پزشکی‌تان سوال خواهد کرد. سپس یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و گلو و گردن شما را بررسی می‌کند. پس از این معاینه اولیه، احتمالاً برای تایید تشخیص به انجام آزمایش‌های دیگری نیاز خواهید داشت.
چه آزمایش‌هایی در تشخیص سرطان حنجره کمک می‌کنند؟
آزمایش‌های تشخیصی شامل موارد زیر می‌شوند:
-
تصویربرداری (اسکن): اسکن‌های سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی تصاویری دقیق از داخل بدن شما فراهم می‌کنند. این تصاویر می‌توانند اندازه تومور و مکان آن را نشان دهند. همچنین، رادیوگرافی قفسه سینه می‌تواند نشان دهد که آیا سرطان به ریه‌ها گسترش یافته است یا خیر.
-
لارنژوسکوپی: در این آزمایش، پزشک از یک لوله باریک و نورانی به نام آندوسکوپ برای بررسی حنجره شما استفاده می‌کند.
-
اسکن PET: در این اسکن، پزشک یک دوز کوچک و ایمن از یک ماده رادیواکتیو را به ورید شما تزریق می‌کند. این ماده نقاطی که سلول‌های سرطانی در آنها قرار دارند را مشخص می‌کند.
-
بیوپسی: در این آزمایش، پزشک یک نمونه کوچک از بافت غیرطبیعی از حنجره شما برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. یک متخصص به نام پاتولوژیست سلول‌ها را بررسی کرده و به دنبال نشانه‌های پروتئینی خاص می‌گردد. برخی از درمان‌های سرطان فقط روی سلول‌های سرطانی با پروتئین‌های خاص موثر هستند.
چه کسانی در تشخیص و درمان سرطان حنجره کمک می‌کنند؟
تیم مراقبت از سرطان حنجره معمولاً شامل چندین متخصص از رشته‌های مختلف است:
- جراحان سر و گردن: این جراحان متخصص در زمینه برداشتن سرطان‌ها در ناحیه سر و گردن هستند و آموزش‌های ویژه‌ای در این زمینه دارند.
- پزشکان رادیوتراپی: این پزشکان از پرتو درمانی برای درمان سرطان استفاده می‌کنند.
- پزشکان انکولوژی: این پزشکان از داروهایی مانند شیمی‌درمانی برای درمان سرطان استفاده می‌کنند.
- دندانپزشکان و جراحان دهان و دندان: این افراد خدماتی همچون انجام رادیوگرافی‌ها و درمان سرطان‌های دهانی را ارائه می‌دهند.
- گفتار درمانگران: این متخصصان به ارزیابی و درمان اختلالات گفتار، زبان، صدا، شناخت و بلعیدن کمک می‌کنند.
- متخصصان تغذیه ثبت‌نام شده: این افراد به بیماران کمک می‌کنند تا رژیم غذایی متناسب با سلامت، وضعیت، بیماری یا آسیب خود پیدا کنند.
- مشاوران اجتماعی: این افراد به بیماران و خانواده‌ها مشاوره می‌دهند و اطلاعاتی در مورد منابع محلی و ملی، گروه‌های حمایتی و کمک‌های مالی ارائه می‌دهند.
- پزشکان عمومی: این پزشکان مراقبت‌های عمومی پزشکی را در طول درمان سرطان نظارت می‌کنند.
مراحل سرطان حنجره
یکی از بخش‌های تشخیص سرطان، تعیین مرحله بیماری است. تیم پزشکی شما میزان پیشرفت بیماری را بررسی می‌کند، یعنی اندازه تومور را اندازه‌گیری کرده و بررسی می‌کند که آیا این تومور به بافت‌های دیگر بدن شما حمله کرده است یا خیر.
مراحل سرطان حنجره به شرح زیر است:
-
سرطان حنجره در مراحل اولیه: در مراحل 0، 1 و 2، تومور کوچک است و سرطان هنوز از حنجره فراتر نرفته است.
-
سرطان حنجره پیشرفته: در مراحل 3 و 4، تومور بزرگ‌تر شده و ممکن است بر روی تارهای صوتی اثر گذاشته یا به غدد لنفاوی و دیگر بخش‌های بدن سرایت کرده باشد.
سرطان حنجره ابتدا به کجا سرایت می‌کند؟
سرطان حنجره که از حنجره فراتر می‌رود، ممکن است به غده تیروئید، نای (لوله تنفسی)، مری، زبان، ریه‌ها، کبد و استخوان‌ها سرایت کند.
مدیریت و درمان سرطان حنجره
درمان های سرطان حنجره چیست؟
درمان‌های سرطان حنجره شامل گزینه‌های زیر می‌شود:
-
پرتو درمانی: پزشکان پرتودرمانی با استفاده از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی انجام می‌دهند. این پرتوها تنها تومور را هدف قرار می‌دهند تا از آسیب به بافت‌های سالم اطراف جلوگیری کنند.
-
شیمی درمانی: پزشکان از داروها برای کشته یا کاهش سرعت رشد سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. شیمی درمانی معمولاً به صورت وریدی (از طریق رگ) انجام می‌شود. این درمان ممکن است عوارضی داشته باشد که پزشک می‌تواند به مدیریت آن کمک کند.
-
ایمونوتراپی: این روش درمانی از سیستم ایمنی بدن شما برای کمک به مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. این نوع درمان به عنوان درمان بیولوژیکی نیز شناخته می‌شود.
-
درمان هدفمند: این درمان به سلول‌های سرطانی با پروتئین‌های خاص حمله می‌کند و از تکثیر آنها جلوگیری می‌کند.
-
جراحی: در مراحل اولیه سرطان حنجره، جراحی می‌تواند تومور را بردارد و در عین حال حنجره شما (و توانایی صحبت کردن و بلعیدن) را حفظ کند. در مراحل پیشرفته سرطان، جراحان ممکن است نیاز به انجام لارنگکتومی (برداشتن کامل حنجره) داشته باشند.
ممکن است شما نیاز به چندین نوع درمان داشته باشید. برای مثال، پس از جراحی، ممکن است شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده انجام شود.
چه نوع جراحی هایی برای درمان سرطان حنجره وجود دارد؟
هدف از جراحی سرطان حنجره، برداشتن تومور در حالی است که عملکرد حنجره شما حفظ شود. در برخی موارد، جراح مجبور به برداشتن قسمتی یا تمام حنجره می‌شود. روش‌های جراحی شامل موارد زیر هستند:
-
کوردکتومی: در این جراحی، بخشی از تار صوتی یا تمام آن برداشته می‌شود که معمولاً از طریق دهان انجام می‌شود.
-
لارنگکتومی سوپرگلوتیک: در این روش، بخش بالایی حنجره (سوپرگلوتیک) برداشته می‌شود. این عمل ممکن است از طریق گردن یا دهان انجام گیرد.
-
همی‌لارنگکتومی: در این جراحی، نیمی از حنجره برداشته می‌شود و صدای شما حفظ می‌شود.
-
لارنگکتومی جزئی: در این روش بخشی از حنجره برداشته می‌شود تا توانایی صحبت کردن شما حفظ شود.
-
لارنگکتومی کامل: در این جراحی، تمام حنجره از طریق گردن برداشته می‌شود.
-
تیرئیدکتومی: در این عمل، تمام یا بخشی از غده تیروئید برداشته می‌شود.
-
جراحی لیزری: این روش تومور را با استفاده از پرتو لیزر و بدون خون‌ریزی از بین می‌برد.
چگونه تیم پزشکی بهترین روش درمانی برای سرطان حنجره را انتخاب می‌کند؟
برای درمان سرطان حنجره در مراحل اولیه، تیم پزشکی معمولاً جراحی یا پرتودرمانی را پیشنهاد می‌دهد. تحقیقات نشان داده که هر دو روش مؤثر هستند. تصمیم‌گیری در مورد بهترین درمان بر اساس چندین عامل انجام می‌شود که شامل موارد زیر است:
- درمانی که توانایی شما برای صحبت کردن و بلعیدن را حفظ کند.
- ترجیحات، خواسته‌ها و توانایی شما در پیگیری برنامه درمانی.
- سن شما.
- سایر بیماری‌ها یا شرایطی که ممکن است داشته باشید.
- میزان نیاز به صدای شما، به ویژه برای شغل شما.
- وضعیت فعلی صدای شما.
- آیا شما سیگار می‌کشید یا قبلاً سیگار کشیده‌اید.
- توانایی شما برای تنفس.
- حمایت‌های عاطفی از طرف عزیزانتان.
پیشگیری از سرطان حنجره
چگونه می‌توانم از سرطان حنجره جلوگیری کنم؟
نمی‌توان از تمام انواع سرطان جلوگیری کرد، اما با انجام رفتارهای سالم می‌توانید خطر ابتلا به سرطان، از جمله سرطان حنجره، را کاهش دهید:
- سیگار کشیدن را ترک کنید و از محصولات تنباکویی پرهیز کنید.
- مصرف الکل را محدود کرده و در صورت نیاز درمان مشکلات مربوط به مصرف الکل را شروع کنید.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
آیا برای سرطان حنجره آزمایش غربالگری وجود دارد؟
برای سرطان حنجره هیچ آزمایش غربالگری منظم وجود ندارد. اما اگر صدای شما خش‌دار شده، تغییرات دیگری در صدای شما مشاهده می‌کنید یا سرفه‌ای persistent دارید، حتما با یک پزشک مشورت کنید. تشخیص زودهنگام به شناسایی سریع سرطان کمک می‌کند، زمانی که درمان آن راحت‌تر است.
پیش‌بینی وضعیت برای افرادی که به سرطان حنجره مبتلا هستند
پیش‌بینی وضعیت شما به چندین عامل بستگی دارد، از جمله مرحله سرطان، سن و وضعیت کلی سلامت شما. به طور کلی، سرطان حنجره در مراحل اولیه نرخ بهبودی بالاتری دارد. اما سرطان پیشرفته که به مناطق دیگر بدن گسترش یافته، نرخ بقای کمتری دارد.
با این حال، حتی سرطان پیشرفته حنجره هم قابل درمان است. در صورتی که سرطان دوباره بازگردد، معمولاً در دو یا سه سال اول پس از درمان اتفاق می‌افتد. پس از پنج سال، احتمال بازگشت سرطان بسیار کم است. اما اگر شما سیگار می‌کشید یا دچار اختلال مصرف الکل هستید و این عادت‌ها را ترک نکنید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان‌های جدید در این ناحیه خواهید بود.
آیا من باید استوما داشته باشم؟
اگر شما جراحی لارنگکتومی کامل انجام دهید، جراح یک مجرای هوایی جدید در گلوی شما قرار می‌دهد که به آن استوما گفته می‌شود. استوما به شما کمک می‌کند که تنفس کنید و ممکن است دائمی یا موقت باشد. برای مراقبت از استوما:
- روزانه آن را چک کنید تا از تمیزی و عدم وجود مخاط در آن مطمئن شوید.
- مخاط استوما را با سرفه یا استفاده از اسپری محلول نمکی و پارچه تمیز کنید.
- استوما را با اسپری نمکی مرطوب نگه دارید.
- ناحیه استوما را با صابون ملایم و آب تمیز کنید.
- استوما را در آب غوطه‌ور نکنید.
- استوما را با استفاده از یک شال یا پوشش مخصوص استوما بپوشانید تا از ورود گرد و غبار جلوگیری شود و هنگام اصلاح یا حمام کردن آن را بپوشانید.
زندگی با سرطان حنجره
چگونه از خودم مراقبت کنم اگر جراحی لارنگکتومی کامل انجام داده ام؟
اگر سیگار می‌کشید، ترک آن بسیار مهم است. قبل و حین درمان از سیگار کشیدن پرهیز کنید و حتی پس از پایان درمان نیز از مصرف تنباکو خودداری کنید. افرادی که پس از درمان به کشیدن سیگار ادامه می‌دهند، احتمال ابتلا به نوع دیگری از سرطان را افزایش می‌دهند. اما کسانی که سیگار را ترک می‌کنند، ریسک ابتلا به سرطان به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. سیگار کشیدن همچنین مانع از بهبود کامل شما می‌شود و می‌تواند عوارض جانبی درمان را تشدید کند.
آیا پس از درمان سرطان حنجره می‌توانم از صدایم استفاده کنم؟
اگر جراحی لارنگکتومی کامل انجام داده‌اید (که در آن حنجره شما برداشته شده است)، باید روش جدیدی برای صحبت کردن یاد بگیرید. یک گفتار درمانگر می‌تواند به شما کمک کند. اگر جراح تنها بخشی از حنجره شما را برداشته باشد، صدای شما ابتدا ممکن است خشن شود، اما به احتمال زیاد صدای خود را بازیابی خواهید کرد. با این حال، ممکن است صدای شما احساس و یا صدای متفاوتی نسبت به قبل داشته باشد.
درمان‌های دیگر مانند رادیوتراپی ممکن است باعث از دست رفتن موقت صدا شوند، اما معمولاً پس از گذشت زمان کافی برای بهبود حنجره، صدای شما به حالت اولیه برمی‌گردد.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
اگر تشخیص سرطان حنجره به شما داده شده است، از پزشک خود این سوالات را بپرسید:
- مرحله سرطان چیست؟
- گزینه‌های درمانی من کدامند؟
- درمان چگونه بر صحبت کردن، نفس کشیدن و بلعیدن من تاثیر خواهد گذاشت؟
- آیا پس از درمان نیاز به بازتوانی دارم؟
- آیا سرطان ممکن است دوباره بازگردد؟
- چگونه می‌توانم سالم بمانم؟
یادداشتی از کلینیک دکتر هادی بیگی
اگر علائم سرطان حنجره مانند گرفتگی صدا یا تغییرات دیگر در صدا، سرفه مداوم یا مشکل در بلعیدن دارید، با پزشک خود مشورت کنید. درمان زودهنگام می‌تواند شانس بقای عالی برای سرطان حنجره در مراحل صفر و یک فراهم کند. درمان سریع سرطان همچنین می‌تواند توانایی شما برای صحبت کردن و غذا خوردن را حفظ کند. از پزشک خود درباره نتایج درمان بر اساس مرحله سرطان خود بپرسید.