علائم سرطان گلو و حنجره در زنان و مردان – از آزمایش های لازم برای تشخیص تا راه های معاینه بالینی
سرطان گلو و حنجره یکی از بیماری های نسبتاً نادر اما جدی در میان سرطان های ناحیه سر و گردن است. این بیماری هم در زنان و هم در مردان رخ می دهد و بسته به محل درگیری، می تواند بر صدا، بلع، تنفس و حتی کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.
تشخیص زودهنگام نقش مهمی در درمان مؤثر دارد. در این مقاله به علائم سرطان گلو و حنجره در زنان و مردان، آزمایش های لازم برای تشخیص و راه های معاینه بالینی خواهیم پرداخت.
بخش اول: علائم سرطان گلو و حنجره در زنان و مردان
۱. گرفتگی صدا یا تغییر مداوم در صدا
یکی از اولین نشانه های سرطان حنجره، گرفتگی یا خشونت صدا است که بیش از سه هفته طول می کشد. اگر بدون سرماخوردگی یا عفونت واضح دچار تغییر صدا شده اید، حتماً باید بررسی شود.
۲. احساس درد یا سوزش در گلو
درد مزمن گلو که با درمان های معمولی مانند آنتی بیوتیک یا قرص های ضدالتهاب برطرف نمی شود، می تواند از علائم اولیه سرطان گلو باشد.
۳. مشکل در بلع یا احساس گیر کردن غذا در گلو
اگر هنگام خوردن غذا یا مایعات احساس درد، سوزش یا گیر کردن دارید، احتمال وجود توده یا التهاب جدی وجود دارد و نیاز به بررسی تخصصی دارد.
۴. توده در گردن
وجود توده یا غده در ناحیه گردن معمولاً نشان دهنده درگیری غدد لنفاوی است و ممکن است نشانه ای از سرطان حنجره یا گلو باشد.
۵. سرفه مزمن یا سرفه همراه با خون
سرفه ای که بیش از چند هفته ادامه دارد یا همراه با خون است، باید فوراً توسط پزشک متخصص گوش، حلق و بینی بررسی شود.
۶. بوی بد دهان
هالیتوز مزمن (بوی بد دهان) یکی از نشانه های احتمالی عفونت یا زخم در بافت های گلو و حنجره است که در برخی موارد با تومورهای سرطانی مرتبط است.
۷. درد گوش یک طرفه
در برخی بیماران، سرطان گلو به صورت درد گوش بدون عفونت گوش تظاهر می کند؛ این علامت ناشی از انتشار درد از گلو به عصب های مرتبط با گوش است.
بخش دوم: تفاوت علائم سرطان گلو و حنجره در زنان و مردان
هرچند که علائم سرطان گلو و حنجره در زنان و مردان از نظر ظاهری مشابه است، اما نحوه بروز، شدت نشانه ها و زمان تشخیص در دو جنس می تواند تفاوت هایی قابل توجه داشته باشد. این تفاوت ها ناشی از عوامل هورمونی، سبک زندگی و حتی باورهای پزشکی درباره بیماری های تنفسی و گوارشی است.
- در مردان، به دلیل مصرف بالاتر سیگار، قلیان و الکل، احتمال بروز سرطان گلو و حنجره بسیار بیشتر است. همین موضوع باعث می شود پزشکان هنگام مواجهه با مردان، سریع تر به احتمال سرطان مشکوک شوند و تشخیص زودتر صورت گیرد.
- در زنان، برخی علائم مانند تغییر صدا، احساس سوزش گلو یا خستگی صوتی معمولاً به بیماری های خوش خیم تری مثل مشکلات تیروئید، آلرژی یا رفلاکس معده به مری (GERD) نسبت داده می شود؛ به همین دلیل تشخیص سرطان حنجره در زنان معمولاً دیرتر انجام می شود.
- تحقیقات نشان داده که زنان اغلب علائم خفیف تر و ظریف تری دارند؛ مانند خشکی مزمن گلو، احساس گرفتگی یا سوزش خفیف هنگام صحبت طولانی. این علائم ممکن است برای مدت ها نادیده گرفته شود، درحالی که می تواند نشانه آغاز سرطان باشد.
- از سوی دیگر، در زنان کمتر سیگاری یا غیرسیگاری، ابتلا به سرطان حنجره ناشی از ویروس HPV یا رفلاکس معده، نسبت به مردان شیوع بیشتری دارد.
به همین دلیل توصیه می شود هر دو جنس، به ویژه زنان، در صورت مشاهده علائم ماندگار مانند تغییر صدا، گلودرد طولانی یا احساس توده در گردن، سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنند. آگاهی از تفاوت های جنسی در بروز علائم می تواند به تشخیص زودهنگام سرطان گلو و حنجره در زنان و مردان کمک زیادی کند.
بخش سوم: عوامل خطر سرطان گلو و حنجره
برای پیشگیری یا تشخیص به موقع، باید عوامل خطر این بیماری را بشناسید:
- سیگار و قلیان: اصلی ترین عامل خطر
- مصرف الکل به ویژه همراه با دخانیات
- عفونت HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی صنعتی
- رفلاکس مزمن معده (GERD)
- کمبود میوه و سبزیجات در رژیم غذایی
- ضعف سیستم ایمنی
بخش چهارم: راه های معاینه بالینی برای تشخیص سرطان گلو و حنجره
۱. معاینه فیزیکی اولیه
پزشک ابتدا تاریخچه علائم را می پرسد و سپس با لمس گردن، بررسی حنجره و مشاهده گلو به دنبال علائم غیرطبیعی می گردد. در این مرحله گاهی با آینه یا لامپ مخصوص، ناحیه حنجره بررسی می شود.
۲. لارنگوسکوپی (Laryngoscopy)
در این روش، پزشک با استفاده از لوله ای باریک و مجهز به دوربین (اندوسکوپ) داخل حنجره و گلو را بررسی می کند. این روش دقت بالایی دارد و کوچک ترین توده ها یا زخم ها را نمایان می کند.
۳. معاینه تارهای صوتی
با استفاده از دستگاه ویدئو یا استروبوسکوپی، حرکت تارهای صوتی هنگام حرف زدن بررسی می شود. کاهش حرکت یا تغییر شکل یکی از علائم هشداردهنده است.
۴. بررسی غدد لنفاوی گردن
در بسیاری از بیماران، سرطان حنجره به غدد لنفاوی گردن گسترش می یابد. پزشک این نواحی را لمس کرده و در صورت شک، سونوگرافی یا بیوپسی انجام می دهد.
بخش پنجم: آزمایش های لازم برای تشخیص سرطان گلو و حنجره
۱. بیوپسی (نمونه برداری بافتی)
مهم ترین روش برای تشخیص قطعی سرطان است. در این آزمایش، تکه کوچکی از بافت مشکوک برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
۲. سی تی اسکن (CT Scan)
برای ارزیابی اندازه و گسترش تومور در ناحیه گلو، حنجره و گردن استفاده می شود.
۳. ام آر آی (MRI)
در صورت نیاز به بررسی دقیق تر بافت های نرم و تارهای صوتی، MRI انجام می شود.
۴. پت اسکن (PET Scan)
در مراحل پیشرفته تر، برای بررسی گسترش تومور به سایر اندام ها مانند ریه یا استخوان کاربرد دارد.
۵. آزمایش خون
گرچه مستقیماً سرطان را نشان نمی دهد، اما وضعیت عمومی بدن، عملکرد کبد و کلیه را برای آماده سازی درمان مشخص می کند.
۶. بررسی ویروس HPV
چون برخی سرطان های حنجره با ویروس HPV مرتبط هستند، ممکن است پزشک آزمایش ویروس را نیز تجویز کند.
بخش ششم: اهمیت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام سرطان گلو و حنجره، تفاوت میان درمان موفق و پیشرفت بیماری است. اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، معمولاً با جراحی محدود یا رادیوتراپی قابل درمان است و بیمار می تواند صدای خود را حفظ کند.
اما در مراحل پیشرفته تر، نیاز به درمان های ترکیبی مانند شیمی درمانی یا برداشت بخشی از حنجره وجود دارد.
بخش هفتم: راهکارهای پیشگیری و مراقبت
- ترک کامل سیگار و الکل
- واکسیناسیون علیه ویروس HPV
- مصرف بیشتر میوه و سبزیجات تازه
- درمان رفلاکس معده و بیماری های مزمن گلو
- مراجعه به پزشک در صورت وجود علائم بیش از ۳ هفته
آگاهی از علائم سرطان گلو و حنجره در زنان و مردان و انجام آزمایش های لازم برای تشخیص می تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد.
اگر دچار گرفتگی صدا، درد گلو یا توده گردنی هستید، آن را نادیده نگیرید و برای معاینه بالینی دقیق به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
پیشگیری با پرهیز از دخانیات، تغذیه سالم و چکاپ منظم بهترین راه برای مقابله با این بیماری است.