پاپیلوماتوز حنجره (Recurrent Respiratory Papillomatosis یا RRP) یک بیماری نادر ولی مزمن و آزاردهنده است که در آن زگیل هایی خوش خیم در ناحیه حنجره، تارهای صوتی و گاهی در نای یا مجاری تنفسی رشد می کنند. این زگیل ها ناشی از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هستند. در ادامه با علائم، روش های تشخیص، داروهای مورد استفاده و مدت زمان درمان این بیماری آشنا می شویم.
پاپیلوماتوز حنجره چیست؟
پاپیلوماتوز حنجره یک بیماری نادر ولی مزمن تنفسی است که باعث رشد زائده های خوش خیم در حنجره و تارهای صوتی می شود. این زائده ها ممکن است روی صدای فرد اثر بگذارند یا در موارد پیشرفته باعث انسداد مجاری تنفسی شوند.
عامل اصلی این بیماری ویروس HPV نوع ۶ و ۱۱ است که از طریق تماس های نزدیک، از جمله زایمان طبیعی از مادر به نوزاد یا تماس دهانی منتقل می شود.
علائم پاپیلوماتوز حنجره
علائم این بیماری بسته به محل و شدت درگیری متفاوت است. برخی از رایج ترین علائم پاپیلوماتوز حنجره عبارتند از:
- گرفتگی صدا (hoarseness)
- مشکل در تنفس، به ویژه در کودکان
- سرفه های مزمن
- نارسایی صدا یا کاهش دامنه صوتی
- احساس وجود جسم خارجی در گلو
- در موارد شدید: مشکلات بلع یا تنگی نفس
در کودکان ممکن است اولین علامت با گریه غیر طبیعی یا دشواری در تنفس بروز کند، در حالی که در بزرگسالان معمولاً گرفتگی صدا نشانه اولیه است.
راه های تشخیص پاپیلوماتوز حنجره
تشخیص پاپیلوماتوز حنجره معمولاً با ترکیبی از معاینه بالینی و ابزارهای تخصصی انجام می شود:
-
لارنگوسکوپی (Laryngoscopy)
این روش شامل مشاهده ی مستقیم حنجره با استفاده از دوربین است. پزشک ENT از لارنگوسکوپ برای بررسی وجود زائده ها استفاده می کند.
-
بیوپسی (نمونه برداری)
برای تأیید تشخیص، نمونه ای از زگیل ها برداشته و به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می شود. این کار به منظور تفکیک از تومورهای بدخیم ضروری است.
-
آزمایش HPV
در برخی موارد، پزشک ممکن است تست PCR برای شناسایی نوع HPV انجام دهد تا شدت و خطر بازگشت بیماری مشخص شود.
داروهای مورد استفاده در درمان پاپیلوماتوز حنجره
درمان دارویی نقش پشتیبان دارد و معمولاً در کنار جراحی استفاده می شود. برخی از داروهای متداول عبارتند از:
-
سیدوفوویر (Cidofovir)
این داروی ضد ویروس به صورت موضعی در محل زائده ها تزریق می شود تا رشد آن ها را مهار کند. استفاده از آن هنوز بحث برانگیز است اما در موارد شدید مؤثر است.
-
ایمی کیمود (Imiquimod)
یک کرم موضعی است که در برخی موارد برای کاهش عود بیماری استفاده می شود.
-
واکسن گارداسیل (Gardasil)
گرچه بیشتر برای پیشگیری استفاده می شود، برخی مطالعات نشان داده اند که تزریق آن در افراد مبتلا ممکن است از عود مجدد جلوگیری کند، به ویژه اگر عامل بیماری HPV-6 یا HPV-11 باشد.
روش های درمان پاپیلوماتوز حنجره
درمان پاپیلوماتوز حنجره معمولاً ترکیبی از جراحی و درمان دارویی است. از آنجا که این بیماری تمایل زیادی به عود مکرر دارد، درمان ها بیشتر با هدف کنترل رشد زائده ها و بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام می شوند.
1. جراحی با لیزر CO₂ یا میکرو دیبریدری
جراحی برداشتن زائده ها متداول ترین و اصلی ترین روش درمانی پاپیلوماتوز حنجره است. این عمل با استفاده از ابزارهای پیشرفته ای مانند:
- لیزر CO₂ (برای دقت بالا و کم ترین آسیب به بافت سالم)
- یا میکرو دیبریدری (ابزاری چرخان برای تراشیدن دقیق زائده ها)
انجام می شود.
به دلیل ماهیت عودکننده بیماری، بیماران ممکن است نیاز به چندین مرحله جراحی در طول سال داشته باشند. هدف اصلی جراحی، باز نگه داشتن راه هوایی و حفظ کیفیت صدا است.
2. تزریق داروهای ضد ویروس در محل زائده ها
پس از برداشت زگیل ها، پزشک ممکن است داروهای ضدویروسی مانند سیدوفوویر (Cidofovir) را مستقیماً در محل زائده ها تزریق کند تا احتمال عود کاهش یابد. این روش به ویژه در بیماران مقاوم به جراحی یا موارد شدید کاربرد دارد.
3. درمان های نوین و تجربی
تحقیقات نوینی در حال پیشرفت هستند که شامل موارد زیر می شوند:
- ایمونوتراپی (درمان با تقویت سیستم ایمنی)
شامل استفاده از داروهایی است که سیستم ایمنی را برای مقابله با HPV تحریک می کنند. - واکسن گارداسیل
گرچه به طور مستقیم درمان محسوب نمی شود، اما در برخی بیماران موجب کاهش عود شده است. - ژن درمانی و داروهای ضد HPV نسل جدید
این روش ها هنوز در مراحل مطالعاتی هستند، اما امید زیادی برای کنترل بهتر و کاهش عود پاپیلوماتوز ایجاد کرده اند.
طول مدت درمان پاپیلوماتوز حنجره
مدت درمان این بیماری به شدت و محل زائده ها بستگی دارد:
- در موارد خفیف، یک یا دو عمل جراحی ممکن است کافی باشد.
- در موارد شدید، بیمار ممکن است نیاز به چندین جراحی در سال داشته باشد (گاهی تا ۴-۵ بار یا بیشتر).
- درمان معمولاً طولانی مدت و پیوسته است.
- هدف درمان بیشتر کنترل علائم و حفظ کیفیت زندگی است، زیرا درمان قطعی برای از بین بردن ویروس HPV هنوز وجود ندارد.
آیا پاپیلوماتوز حنجره به سرطان تبدیل می شود؟
در بیشتر موارد، پاپیلوماتوز حنجره یک بیماری خوش خیم و غیرسرطانی است. با این حال، در درصد کمی از بیماران، به ویژه افرادی که به ویروس HPV با تیپ های پرخطر (مانند HPV-16 یا HPV-18) آلوده هستند، احتمال بروز تغییرات بدخیم و تبدیل این زائده ها به سرطان حنجره یا حتی ریه وجود دارد.
خطر بدخیمی در بیماران بزرگسال بیشتر از کودکان است و عواملی مانند سیگار کشیدن، ضعف سیستم ایمنی، و سابقه ی طولانی بیماری می توانند ریسک را افزایش دهند.
به همین دلیل، انجام بررسی های دوره ای، معاینه های منظم با لارنگوسکوپی و در صورت لزوم بیوپسی از زائده ها برای کنترل وضعیت و جلوگیری از بروز تغییرات سرطانی، اکیداً توصیه می شود.
پاپیلوماتوز حنجره یک بیماری مزمن و تکرارپذیر است که می تواند کیفیت زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با تشخیص به موقع، درمان مناسب و پیگیری مداوم می توان علائم آن را کنترل کرد.
اگر شما یا یکی از اطرافیانتان علائم گرفتگی صدا، سرفه های مزمن یا مشکلات تنفسی دارید، بهتر است هرچه سریع تر به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
سوالات متداول در مورد پاپیلوماتوز حنجره
آیا پاپیلوماتوز حنجره واگیردار است؟
بله، ویروس HPV که عامل اصلی بیماری است، می تواند از طریق تماس نزدیک منتقل شود.
آیا کودکان هم به این بیماری مبتلا می شوند؟
بله، نوعی از بیماری به نام پاپیلوماتوز تنفسی راجعه کودکان (JORRP) وجود دارد که از طریق انتقال در حین زایمان طبیعی به کودک منتقل می شود.
آیا درمان قطعی برای این بیماری وجود دارد؟
در حال حاضر درمان قطعی وجود ندارد، اما با جراحی های مکرر و داروهای کمکی می توان بیماری را کنترل کرد.